Σε καμιά εποχή ο σατανάς δεν έπαιξε τόσο επιτυχημένο θέατρο όσο στην εποχή μας. Πολύ συχνά λέγω και επαναλαμβάνω τη θλιβερή διαπίστωση, ότι οι μεγάλοι στην ηλικία και στη θέση και κοντά σ’ αυτούς και οι μικροί παίζουν θέατρο. Ζούμε σε μια εποχή του παραλόγου θεάτρου.Σήμερα, που η Εκκλησία μας ανοίγει την κατανυκτική και πνευματική περίοδο του Τριωδίου, για να μας προετοιμάσει πνευματικά δια την μεγάλη εορτή του Πάσχα, θα σας ομιλήσω όχι για τον Φαρισαίο της ευαγγελικής παραβολής, που ακούσαμε πριν από λίγο και που τον γνωρίζομε όλοι, αλλά για έναν άγνωστο φαρισαίο.
Σήμερα πρέπει να γνωρίζουμε έναν άλλο φαρισαίο, αυτόν που κουβαλάμε όλοι μέσα μας, μέρα και νύχτα. Και αυτός δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον εαυτό μας.
Είμαστε εμείς, που θέλομε να παρουσιαζόμαστε άλλοι αντί άλλων. Είμαστε εμείς, που φοράμε τα προσωπεία, τις μάσκες τη μία επάνω στην άλλη, ανάλογα με το ποια έχει πέραση σε κάθε περίσταση. Παριστάνομε τον καλό, τον ήρωα, τον φιλάνθρωπο, τον ευγενή, τον αθώο, τον σπουδαίο, τον μεγαλόσχημο άγιο, ενώ δεν είμαστε παρά ευτελή υποκείμενα.
Από τα παλιά τα χρόνια υπήρχε η συνήθεια οι άνθρωποι να μασκαρεύονται. Έβαζαν μια τεχνητή μάσκα, παρουσιάζονταν σαν άγνωστοι και έτσι ασύδοτα έκαναν ό,τι ήθελαν. Την άλλη μέρα έβγαζαν την τεχνητή μάσκα και φέρονταν «καθώς πρέπει». Και ερωτώ: Πότε ήσαν αληθινοί; Τότε που φορούσαν τη μάσκα ή τότε που την έβγαζαν;
Η τραγωδία είναι φανερή. Ο άνθρωπος μόλις βάζει τη μάσκα, έστω και για μια ώρα, αποκαλύπτεται αυτός που είναι, δηλαδή μασκαράς. Στην υπόλοιπη ζωή του, που δεν φοράει την τεχνητή μάσκα, αλλά τη «φυσική», φέρεται με σκοπιμότητα, ανάλογα με τα συμφέροντά του και τις περιστάσεις που τον κυκλώνουν.
Ο άνθρωπος υποκρίνεται, ζει μέσα στις μάσκες σε όλη του τη ζωή. Ιδιαίτερα, σήμερα που ζούμε μέσα σ’ ένα φαρισαϊκό υποκριτικό πολιτισμό, που άλλο είναι και άλλο φαίνεται. Ο πολιτισμός μας είναι ο επίσημος φαρισαίος μας. Αυτόν έχομε αγκαλιάσει όλοι μας και ζούμε σαν στο σπίτι μας. Είναι τρομερό όμως να ζούμε όλοι μας μέσα σ’ ένα ψεύτικο σπίτι. Από τη διπλωματία και την άστοχη πολιτική, μέχρι τη συμβατική ηθική, όλα είναι ψεύτικα, υποκριτικά. Παρουσιάζουμε βιτρίνα χωρίς περιεχόμενο. Νόμισμα χωρίς αντίκρισμα.
Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ήταν κοσμοκεντρικός. Είχε κέντρο τον κόσμο, τη φύση, το σύμπαν. Ο Βυζαντινός πολιτισμός ήταν Θεοκεντρικός. Είχε κέντρο τον Θεό. Ο δικός μας, ο δυτικός πολιτισμός, είναι εγωκεντρικός. Προσπαθούμε, κρυφά ή φανερά, να υποτάξουμε τα πάντα στο εγώ μας. Και ας υποκρινόμαστε για το αντίθετο. Ψευδόμαστε ασύστολα. Και το αμείλικτο ερώτημα: Τι παράδειγμα δίνομε στα παιδιά μας, στη νέα γενιά;
Αν θέλουμε την πρόοδο και τη σωτηρία μας πρέπει το συντομότερο να μετανοήσουμε, να ξεμασκαρευτούμε, να πετάξουμε τα προσωπεία, τις μάσκες, να γίνομαι αληθινοί όπως οι Άγιοι και όχι ψεύτικοι, όπως οι Φαρισαίοι. Να παραδεχτούμε αυτό που είμαστε. Να ομολογήσουμε από τα βάθη του είναι μας το του Τελώνη «Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Να ποθήσουμε αυτό για το οποίο έχομε πλαστή: τη Θέωση.
Ας διδαχθούμε αρνητικά από το παράδειγμα του Φαρισαίου και θετικά από τη στάση του Τελώνη. Άλλωστε, αυτή είναι η σωτήριος προτροπή της Εκκλησίας: Φαρισαίου φύγωμεν υψηγορίαν και Τελώνου μάθωμεν το ταπεινόν εν στεναγμοίς, προς τον Σωτήρα κράζοντες Ιλάθητι, μόνε ημίν ευδιάλακτε». Αμήν.
+ Ο Καρπενησίου ΝΙΚΟΛΑΟΣ
